zondag 16 maart 2014

Soms zit het tegen



Een paar weken geleden had ik het met mijn studenten over deze houtsnede van Albrecht Dürer. De  prent is gemaakt in 1498 en meet 39,5 x 28 cm. Het is een voorstelling van de Vier Ruiters van de Apoclayps. Ze worden beschreven in het Bijbelboek Openbaringen. Ik stel ze even aan u voor. Van links naar rechts: Dood, Hongersnood, Oorlog en de Pest. Of de Antichrist. Daar is niet iedereen het over eens. Hoe dan ook, bepaald geen gezellig kwartet. Samen razen ze over de wereld en iedereen, rijk en arm, geestelijke en boer, man en vrouw, allemaal moeten we er aan geloven. Zien we op de prent. Die met die grote bek linksonder in trouwens de hellemond. Ook geen plek waar je wilt zijn.

Rond 1500 was men er van overtuigd dat het einde der tijden nabij was. Dürer speelde daar commercieel handig op in. Met serie van 15 prenten over de Apocalyps. Dat verkocht goed. Hij is er rijk mee geworden.

Ik vind het een mooie prent. De houding van de paarden en de ruiters suggereren vaart en beweging, net als de wapperende kleren en de slingerende bakjes van de weegschaal. De hoog opwaaiende stofwolken linksboven contrasteren met de rustige lucht rechts. De fijne horizontale streepjes versterken de suggestie van snelheid, van voortdenderende paarden. Wij zijn die streepjes gewend. Uit stripverhalen. Maar in Dürers tijd is het nog helemaal niet gebruikelijk om op zo'n manier de suggestie van vaart en beweging kracht bij te zetten. Wat ik ook bijzonder vind is dat Dürer uit een houtblok zo'n fijne prent heeft weten te snijden. Met zulke smalle lijnen. Indrukwekkend.

Maar terug naar de Vier Ruiters. Die hebben stagiaires. Serieus. Ik kan het weten. Ze lopen namelijk stage bij mij. Terwijl ik ze helemaal niet uitgenodigd heb. 

Het begon met Regenwater. Als Dürer die had moeten afbeelden, had hij 'm vast op een zeepaard gezet. Regenwater trok begin januari bij elke regenbui een steeds breder wordend spoor over mijn slaapkamermuur. Aan de binnenkant, welteverstaan. Daarna kreeg het stagebureau de smaak te pakken. Het stuurde een tweede stagiair: Lekkage

Die Tweede Ruiter heeft zijn taak serieus opgevat. Dat moet ik hem nageven. Hij heeft zich vakkundig vergrepen aan de kitranden van mijn badkamer en heeft en één moeite door ook de verwarmingsketel vakkundig bewerkt.

De derde Ruiter heet Schimmel. Die rijdt waarschijnlijk op, inderdaad, zo'n wit paard. Hij werkt vermoedelijk nauw samen met Lekkage. Schimmel is stil en sneaky. Hij sluipt een hele tijd ongemerkt rond achter het vinylbehang van je slaapkamermuur. Pas als dat van je muur zakt, grijnst hij je triomfantelijk en levensgroot toe: "Tadáááá".

De vierde Ruiter heet Woningbouwvereniging. Die is Oost-Indisch doof en komt pas in actie als je dreigt met Moord en Doodslag, zijn stagebegeleiders. Het kenmerk van deze ruiter is dat hij altijd op andere data en tijden komt dan je met 'm afspreekt. Iets dat vermoedelijk, eenmaal opgenomen in het stageverslag, hoog gewaardeerd gaat worden door de reeds genoemde stagebegeleiders.

"Duvel schiet altied op bulten", zie mijn oma al. En inderdaad, afgelopen week, net toen ik dacht dat de stofwolken achter De Ruiters opgetrokken waren, meldden zich alweer nieuwe stagiaires. Dit keer van stagebureau De Tien Plagen van Egypte. 

S. werd getroffen door luizen. Die hebben we manmoedig van ons af weten te slaan. Maar stagebureau TPvE laat zich daardoor niet ontmoedigen. Want vandaag werden we getroffen door de stagiaires van de Tweede Plaag. In ons geval een leger mieren dat uit de plinten van de woonkamer tevoorschijn kroop en zich, struikelend over het kromgetrokken laminaat (een gevolg van het bezoek van Ruiter Eén), een weg naar onze keuken baande. De eerste veertig hebben we netjes buiten gezet. Daarna zijn we gaan sprayen. Dat hielp niet. We bleken te maken te hebben met een soort zombies die gewoon bleven opdoemen uit de mist van insectenspray. Er was geen houden aan. Ten einde raad hebben S. en ik ons bewapend. Met een kitspuit. Daar hadden we goede ervaringen mee opgedaan in de strijd met stagiair Ruiter Twee. We hebben de hele ochtend kieren dicht lopen kitten. En lijken nu weer mierenvrij. 

Nog acht plagen te gaan...


Van de tien plagen van Egypte blijken trouwens ook plaatjes te bestaan. Zoals deze. Over akelige zweren en hagel. Uit een Hebreeuws handschrift dat in de Middeleeuwen in Catalonië geschreven is en dat nu bewaard wordt in de British Library.

Het wachten is nu op iemand die onze ervaringen met de stagiaires kunstzinnig wil vereeuwigen. Of op Toondoo. Mag ook van ons. U kunt zich bij ons melden. Als maar geen stagiaires meeneemt.

bron afbeelding: erfenis van Europa, geraadpleegd 16 maart 2014
bron afbeelding 2: lookandlearn
geraadpleegd 16 maart 2014

2 opmerkingen:

  1. Ben ik op zoek naar inspiratie voor mijn les 'hoog en diepdruk' zoek ik op de 4 ruiters van durer. en wie kom ik tegen? Tineke de Amazone! Wat een fantastisch verhaal erbij! dank!
    Groetjes Harm de Jong

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ha Harm! Ik vind je bericht pas twee jaar later... Wat een verrassing! Les hoog- en diepdruk. Klinkt goed!

    BeantwoordenVerwijderen