Deukalion & Pyrrha, ontploffende konijntjes en Turner.

De afgelopen dagen lees ik S. 's avonds voor uit 'De tocht van de Argonauten', een verzameling Griekse mythen, herteld door Simone Kramer.

Vanavond lezen we de mythe van Deukalion en Pyrrha. Kort samengevat komt het verhaal er op neer dat Zeus nogal teleurgesteld is in het gedrag van de mensen op aarde. Hij besluit alles op aarde uit te roeien door de boel onder water te zetten. Na afloop constateren S en ik dat het verhaal van Deukalion en Pyrrha wel héél erg lijkt op het verhaal van de zondvloed zoals dat in de Bijbel te vinden is. S vertelt geagiteerd dat ze dat een stom verhaal vindt: "Ja, en dan kom je van die boot, en dan sta je daar. Alles onder de bagger. En alles doodstil, natuurlijk. Want alles is dood...".
Peinzend over dit akelige beeld staren we een tijdje voor ons uit.

Trouwens, nu we het toch over de zondvloed hebben... Er is iets dat mij al een tijdje bezig houdt. "Wat gebeurt er eigenlijk als een walvis zomaar dood gaat. Zinkt 'ie dan naar de bodem?", vraag ik.

S. fronst. "Hoezo 'zomaar' dood?"
Ik: "Nou, stel je voor, een walvis krijgt spontaan een hartaanval of zoiets..." S. onderbreekt mijn verhaal met het geluid van een dramatisch stokkende adem. Het geluid van een walvis met een hartaanval, vermoed ik. "...en hij gaat dood", vervolg ik hardnekkig, "Zinkt 'ie dan naar de bodem? Ik bedoel, waar blijft zo'n groot walvissenlijk eigenlijk?" We denken allebei even na.

S overweegt hardop een paar mogelijke opties: "Zinken.... dat kan. Maar misschien gaat zo'n walvis  ook wel drijven. Of misschien wordt hij opgegeten door haaien. Of hij spoelt aan. Zo'n walvis spoelt toch ook wel eens aan?"
Ik:  "Oh jááá! Weet je nog dat we op Ameland zo'n filmpje zagen van een ontploffende walvis?"
S:  "Ieuw! Nee! Echt? Hoe kán dat?"
Ik:  "Nou, zo'n dooie walvis gaat van binnen rotten. Daarbij komen gassen vrij. Maar die kunnen er niet uit. Dus op een gegeven moment knapt zo'n walvis dan open. En dan flubberen die darmen er zo uit. Weet je dat niet meer? Van dat filmpje? In dat museum?"
S: "Ieuw! Nee! Nou bedankt hoor. Nou zie ik 't helemaal voor me. Net nu ik ga slapen. Lekker dan".
Ik: "Oh sorry, denk dan maar gauw aan iets anders. Eh... iets schattigs. Pluizige konijntjes of zo".

We vallen allebei stil. Om vervolgens, precies tegelijk, in lachen uit te barsten.
S., proestend: "Jij ziet nu óók ontploffende konijntjes voor je, hè?"
Ik: "Ja. Van die bolle ballonnetjes, met witte haartjes die recht overeind staan".
S: "En van die schele uitpuilende oogjes..."

En zo komen wij hier in huis dus binnen tien minuten via een Griekse mythe uit bij ontploffende konijntjes.

Gelukkig zijn er ook mensen die hun associaties bij het verhaal van de zondvloed beter op de rails weten te houden. Neem nou William Turner (1775-1851)

In 1843 exposeerde Turner een schilderij met de titel "Shade and Darkness - the evening of the Deluge". Het is een bijna abstract schilderij. Evengoed biedt het, zeker in combinatie met de titel, voldoende houvast voor interpretatie. De lichte kleuren in het midden lees je als licht dat weerspiegelt op water. De duidelijk zichtbare penseelstreken en halen en de grillige kleurvlakken op het doek wekken de suggestie van woeste beweging. De donkere boog met de zwarte stippen er onder lijkt op een immens hoge golf die op het punt staat over een zwerm vogels heen te slaan. En als je dat ziet, vermoed je in die donkere vlek in de onderste helft van het beeld de schaduw is van diezelfde golf die dreigend over het landschap valt. Dit is de allesverwoestende golf. Zoveel is wel duidelijk.

Het schilderij laat je voelen hoe nietig je als mens staat tegenover natuurgeweld. En dat was precies wat een Romantische schilder als Turner hoopte te bereiken: het benaderen van het 'sublieme'. Het ontzag voor het grootse en overweldigende van de natuur.

Een indrukwekkend schilderij. En nergens een spoor van ontploffende konijntjes. Daarvoor moet je dan weer bij ons zijn.



 afbeeldingen:

1. Simone Kramer, De tocht van de Argonauten: verhalen uit de Griekse oudheid, Amsterdam 2008. Herkomst afbeelding: www.bol.com/nl/p/de-tocht-van-de-argonauten/1001004002518952/ (geraadpleegd 24/11/2014) .
2. William Turner, Shade and Darkness - the Evening of the Deluge, 1843, olieverf op doek, 79 x 78 cm., Tate Gallery, London. Herkomst afbeelding: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:William_Turner_-_Shade_and_Darkness_-_the_Evening_of_the_Deluge.JPG (geraadpleegd 24/11/2014)